อยากไปทัวร์แม่ค้าจีน ต้องรู้อะไร? ก่อนสั่งของจากจีนครั้งแรก

อยากไปทัวร์แม่ค้าจีน ต้องรู้อะไร? ก่อนตัดสินใจสั่งของจากจีน อย่าเพิ่งรีบ ถ้ายังไม่เข้าใจสิ่งเหล่านี้

“เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย”
คือประโยคตั้งต้นที่ Baolabee อยากใช้เตือน
คนที่กำลังจะเริ่มต้นธุรกิจสั่งของจากจีน
ไม่ว่าจะผ่านบริษัทขนส่งจากจีน หรือทัวร์แม่ค้าจีนก็ตาม

เราเข้าใจดีว่า คนเริ่มต้นแทบทุกคนอยากประหยัด
อยากลดต้นทุนให้มากที่สุดในวันแรก
แต่จากสิ่งที่เห็นซ้ำแล้วซ้ำเล่าในระบบนี้

“ความถูกในวันแรก มักแลกมากับ
ต้นทุนที่แพงกว่าในระยะยาว”

เพียงแต่ต้นทุนเหล่านั้น ไม่ได้อยู่ในใบเสนอราคา

ทัวร์แม่ค้าจีนราคาถูก: ถูกจริง หรือแค่ย้ายต้นทุนไปซ่อนที่อื่น

ทัวร์แม่ค้าจีนจำนวนไม่น้อย เปิดราคามาน่าดึงดูด
ค่าเดินทางถูก ค่าบริการต่ำ บอกว่าเหมาะกับมือใหม่
ฟังดูดี และก็ไม่ผิดอะไรในทางการตลาด

แต่สิ่งที่หลายคนไม่รู้คือ
ทัวร์ลักษณะนี้มักมีเงื่อนไขผูกบางอย่างติดมาด้วย เช่น

หากไม่สั่งของ จะถูกคิดค่าใช้จ่ายเพิ่มภายหลัง
หากสั่งของ ต้องใช้การขนส่งของทัวร์เท่านั้น
หรือต้นทุนจริงจะไปโผล่เอาตอนใกล้กลับไทย

ในหลายกรณี สินค้าจะถูกนำเข้าผ่านโกดังนอร์มินีของจีน
คละรวมกับสินค้าของลูกค้าหลายรายในตู้เดียวกัน
ซึ่งทำให้การสำแดงสินค้าอย่างถูกต้องเป็นเรื่องยากมาก

หลายคนอาจเคยเห็นโฆษณาประเภท
“สั่งของจากจีน ชิ้นเดียวก็ส่งได้”

แต่ในความเป็นจริง
ระบบแบบนี้มักแลกมากับความเสี่ยงด้านเอกสารและกฎหมาย
โดยที่ผู้สั่งซื้อไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำ

ล่าม: คนแปลภาษา หรือกลไกที่คุณควบคุมไม่ได้

เวลาไปทัวร์แม่ค้าจีน สิ่งที่ทุกคนต้องพึ่งคือ “ล่าม”
เพราะถ้าคุณฟังภาษาจีนไม่ออก คุณแทบไม่มีทางต่อรองเองได้

ในหลายกรณี ล่ามไม่ได้มีหน้าที่แค่แปล
แต่เป็นคนช่วยพูด ช่วยต่อราคา และช่วยปิดดีลทั้งหมด

ปัญหาคือ
ผู้ซื้อไม่มีทางรู้เลยว่า การต่อรองนั้นเป็นกลางแค่ไหน

ล่ามบางรายมีความสัมพันธ์กับร้านค้าหรือเทรดเดอร์อยู่ก่อนแล้ว
มีการส่งสัญญาณให้ร้านบวกเปอร์เซ็นต์
ตั้งแต่หลักหน่วย ไปจนถึงสองหลักในบางกรณี

ค่าตอบแทนลักษณะนี้
ไม่จำเป็นต้องอยู่ในเอกสาร
และผู้ซื้อก็แทบไม่มีทางตรวจสอบได้

ประเด็นไม่ใช่ว่าล่ามทุกคนทำแบบนี้
แต่คือ ระบบนี้เปิดช่องให้เกิดผลประโยชน์ทับซ้อนได้ง่ายมาก

สิ่งที่เรียกว่า “โรงงาน” ในทัวร์แม่ค้าจีน
อาจไม่ใช่โรงงานอย่างที่คุณเข้าใจ

หนึ่งในความเข้าใจผิดที่พบบ่อยมาก
คือคำว่า “พาไปดูโรงงาน”

ในความเป็นจริง สิ่งที่ทัวร์แม่ค้าจีนหลายรายพาไปดู
ไม่ใช่โรงงานผู้ผลิตโดยตรง
แต่เป็นบริษัทเทรดเดอร์ หรือโกดังสินค้า
ที่จัดพื้นที่บางส่วนให้ดูเหมือนโรงงาน

บริษัทเหล่านี้มักอ้างตัวว่าเป็น “โรงงาน”
แต่ในเชิงโครงสร้าง เป็นเพียงผู้รวบรวมสินค้า
หรือพ่อค้าคนกลางที่รับของมาจากผู้ผลิตหลายแห่งอีกทอดหนึ่ง

เทรดเดอร์จีน ≠ พ่อค้าคนกลางแบบที่คนไทยคุ้นเคย

ในมุมมองของคนไทย
คำว่า “พ่อค้าคนกลาง” อาจยังเห็นภาพได้ชัด
แต่ในระบบค้าของจีน
เทรดเดอร์อาจไม่ได้มีแค่ชั้นเดียว

บางรายเป็นเทรดเดอร์ชั้นที่สอง
บางรายชั้นที่สาม
หรือหลายชั้นซ้อนกันมาแล้ว
โดยที่ผู้ซื้อไม่เคยเห็นต้นทางการผลิตจริงเลย

บริษัทที่พาไปดูสถานที่
ไม่จำเป็นต้องสนใจว่ามีกี่ทอด
เพราะรายได้หลักมาจากค่าทัวร์
และค่าคอมมิชชันที่ตกลงกันตอนปิดดีลอยู่แล้ว

โกดัง + โชว์รูม ≠ สายการผลิต

สถานที่ที่ถูกพาไปดูจำนวนมาก
คือโกดังสินค้า หรือสำนักงานเทรดเดอร์
ที่ตกแต่งบางส่วนให้เป็นโชว์รูม

มีตัวอย่างสินค้า
มีแคตตาล็อก
มีห้องประชุม

แต่ ไม่มีสายการผลิตจริง

สินค้าที่คุณสั่ง
อาจถูกผลิตจากโรงงานที่คุณไม่เคยเห็น
และไม่รู้จักเลยด้วยซ้ำ

Rebate 13%: เงินที่คุณไม่เคยเห็น
แต่มีผลกับราคาทุกบาท

ในอดีต การส่งออกจากจีน
สามารถขอคืนภาษีมูลค่าเพิ่มได้ประมาณ 13%

เงินก้อนนี้
กลายเป็นแหล่งรายได้หลักของบริษัทตัวกลางจำนวนมาก

ผู้ซื้อปลายทาง
ไม่เห็นตัวเลขนี้ในเอกสาร
ไม่เห็นในต้นทุน
และไม่รู้ว่ากำไรจริงอยู่ตรงไหน

จึงไม่แปลกที่เราจะเห็น
คนไทยจำนวนมากไปจดทะเบียนบริษัทในจีน
โดยมีลูกค้าเป็นคนไทยเกือบทั้งหมด

โมเดลนี้ทำกำไรได้ดี และแนบเนียน
เพราะเอกสารมีหลายชั้น
และผู้ซื้อแทบไม่มีทางเห็นภาพทั้งหมด

(หมายเหตุ: นโยบายคืนภาษีหรือ Rebate
มีการปรับเปลี่ยนและยกเลิกบางส่วนตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2568
ซึ่งกระทบกับโมเดลลักษณะนี้โดยตรง)

ถ้าจำเป็นต้องใช้ทัวร์แม่ค้าจีน ควรระวังอะไรบ้าง

ทั้งนี้ ยังมีอีกหลายวิธีการที่ผู้เริ่มต้นธุรกิจอาจตกอยู่ในความเสี่ยง
โดยเฉพาะกับคนที่อยากลืมตาอ้าปาก และยังไม่มีประสบการณ์สั่งของจากจีนมาก่อน
วิธีสังเกตและระวังตัว ที่พอจะแนะนำได้ มีดังนี้

1) อ่านเงื่อนไขการให้บริการของเจ้าทัวร์ให้ละเอียด
ต้องไม่มีเงื่อนไขบังคับว่าจำเป็นต้องสั่งสินค้าผ่านเขาเท่านั้น
หรือบังคับล็อกการขนส่งว่าต้องใช้ผู้ให้บริการรายใดรายหนึ่ง
เพราะเงื่อนไขลักษณะนี้จะทำให้ผู้ซื้อไม่สามารถเปรียบเทียบต้นทุนจริงได้อย่างอิสระ
และมักเป็นจุดเริ่มต้นของต้นทุนแฝงที่มาในภายหลัง

2) คอยสังเกตบทบาทของล่ามที่พาคุณไป
ว่ามีการแปลภาษาอย่างเดียว หรือมีพฤติกรรมแทรกการเจรจาและต่อรองแทน
ในบางกรณีอาจเห็นการส่งสัญญาณให้ร้านค้าบวกเปอร์เซ็นต์
ซึ่งผู้ซื้อไม่มีทางรู้เลยว่ามีการตกลงผลประโยชน์กันหรือไม่
ร้านขายส่งจำนวนไม่น้อยพร้อมจ่ายค่านายหน้าให้ล่าม
เพราะถือเป็นต้นทุนทางการขายที่คุ้มค่าในระบบนี้

3) เลือกใช้บริษัทที่มีประวัติชัดเจน ตรวจสอบย้อนหลังได้
ไม่ควรดูเพียงคอมเมนต์หรือรีวิวที่อาจจัดฉากมา
ควรตรวจสอบอายุการจดทะเบียนบริษัท
ให้สอดคล้องกับประสบการณ์ที่อ้างไว้
หากมีการโฆษณาว่าทำธุรกิจมา 10 ปี
แต่บริษัทเพิ่งจดทะเบียนได้ไม่นาน กรณีแบบนี้ควรพิจารณาให้รอบคอบ

4) ดูผลงานว่า “พาลูกค้าไปจริง” หรือแค่สร้างภาพ
บางกรณีเป็นเพียงการซื้อตั๋วไปจีน
แล้วถ่ายภาพกับทีมงานชุดเดิมซ้ำ ๆ
โดยไม่มีลูกค้าจริงร่วมเดินทาง
แม้แต่โรงงานหรือเทรดเดอร์ในจีนเอง
ก็ไม่สามารถตรวจเช็คได้ว่าไม่มีการพาลูกค้ามา
ทีมที่เห็นเป็นทีมของบริษัทนั้นเอง
โดยมีจุดประสงค์เพื่อใช้สร้างผลงานเชิงการตลาด

5) ระวังบริษัทขนส่งที่ให้ราคาต่อกิโลกรัมตั้งแต่คำถามแรก
การขนส่งสินค้าระหว่างประเทศ
มีขั้นตอนและต้นทุนหลายส่วน
ไม่สามารถสรุปราคาได้จาก “น้ำหนัก” หรือ “คิว” เพียงอย่างเดียว
การตั้งราคาง่ายเกินจริงในช่วงแรก
มักไม่สะท้อนค่าใช้จ่ายจริงจากสินค้านำเข้าที่ละเอียดอ่อนและหลากหลาย

6) หลีกเลี่ยงผู้ให้บริการที่นำข้อมูลลูกค้ากรุ๊ปก่อนหน้าไปใช้ต่อ
เช่น นำข้อมูลราคาต้นทุน
ตำแหน่งร้านค้า หรือประเภทสินค้า
ไปเปิดเผยเพื่อใช้เป็น “กิมมิก” ชักชวนขายทัวร์กรุ๊ปใหม่
พฤติกรรมลักษณะนี้สะท้อนมาตรฐานจรรยาบรรณของผู้ให้บริการได้ชัดเจน
และเป็นความเสี่ยงต่อความลับทางธุรกิจของผู้ซื้อ

7) ตรวจสอบเอกสารทุกขั้นตอนอย่างละเอียด
ไม่ว่าจะเป็นสัญญาการสั่งซื้อ
สัญญาตัวแทน
หรือเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการนำเข้า–ส่งออก
ผู้ซื้อควรมีสิทธิ์ขอดู และทำความเข้าใจเอกสารเหล่านี้ก่อนตัดสินใจ
หากมีการเลี่ยงการอธิบาย หรือไม่เปิดให้ตรวจสอบ
ควรพิจารณาอย่างรอบคอบเป็นพิเศษ